Göç, milyonlarca insanın sınırların ötesinde sığınma ve daha iyi fırsatlar aradığı 21. yüzyılın belirleyici küresel sorunlarından biridir. Göç, güvenlik açısından önemli sonuçları olan karmaşık bir konu olsa da NATO, göçün yarattığı zorlukların ele alınmasında giderek artan bir rol oynamaktadır. NATO’nun göç konusuna müdahil olması, sadece üye devletlerin güvenliğini sağlamakla ilgili olmayıp, aynı zamanda göçmenleri korumak ve güvenliklerini sağlamakla da ilgilidir.
NATO’nun göçmenleri koruma ve güvenliklerini sağlama rolü dört başlıkta incelenebilir. İlk olarak NATO, deniz güvenliğini sağlamaktadır. Bu doğrultuda Akdeniz, çoğu zaman tehlikeli koşullarda göçmenler için önemli bir rota olmuştur. NATO’nun Akdeniz’deki Deniz Muhafızı Harekâtı bu rotaların gözetimini artırarak deniz güvenliğine katkıda bulunmakta ve zor durumdaki gemilerin tespit edilip bu gemilere müdahale edilmesine yardımcı olmaktadır. NATO’nun faaliyetleri deniz kazalarını önlemek ve zor durumdaki göçmenleri kurtarmak bağlamlarında hayati önem taşımaktadır.
İkinci olarak NATO, göçmenlere insani yardım sağlamaktadır. Bu minvalde NATO, göçle ilgili insani yardım çalışmalarına katılmıştır. Örneğin, 2015 yılındaki mülteci krizi sırasında NATO, insan kaçakçılığını önleme çalışmalarına yardımcı olmak ve insani yardım operasyonlarını desteklemek için Ege Denizi’ne filo konuşlandırmıştır. Bu sadece güvenliği arttırmakla kalmamış, aynı zamanda ihtiyacı olan göçmenlere yardım edilmesini de sağlamıştır.
Üçüncü olarak NATO, üyelerinin sınır güvenliğini sağlamakta ve kapasite geliştirilmesine yardımcı olmaktadır. NATO, göç sorunlarıyla mücadele eden ülkeler için kapasite geliştirme çalışmalarına katılmıştır. Bu çalışmalar, ülkelere düzensiz göç akınlarını azaltmak için sınır güvenliklerini ve yönetimlerini geliştirmelerde yardımcı olmayı da içermektedir. NATO’nun danışmanlık ve yardım faaliyetleri bu ülkelerin göçü daha etkin şekilde yönetmelerine yardımcı olarak göçmenlerin korunması ve ülkelerin sınır güvenliklerinin tesisini sağlamaktadır.
Dördüncü ve son olarak NATO, göç konularında bilgi paylaşımı ve işbirliğini desteklemektedir. Bu kapsamda NATO, üyeleri ile ortak ülkeler arasında güvenlik ve göçle ilgili konularda bilgi paylaşımı ve işbirliğini kolaylaştırmaya yardımcı olmaktadır. Bu işbirlikçi yaklaşım insan kaçakçılığı unsurlarının tespit edilmesine, bu unsurların faaliyetlerinin engellenmesine ve savunmasız göçmenleri de içeren potansiyel mağdurların korunmasına katkı sağlamaktadır.
Video: Göç – NATO, AB, ABD ve Türkiye – Murat Erdoğan
Uluslararası politikada, NATO’nun göçmen ve sınır güvenliğini sağladığı çeşitli örnekler mevcuttur. Ege Denizi’ndeki mülteci krizinin en yoğun olduğu 2016 yılında NATO, göçmenler ve göçmen kaçakçıları tarafından kullanılan rotaların izlenmesine ve devriye gezilmesine yardımcı olmak üzere gemiler görevlendirmiştir. Bu da denizdeki can kayıplarının azaltılmasına ve krizden etkilenen bölgelerin güvenliğinin arttırılmasına katkıda bulunmuştur.
Doğrudan göçle ilgili olmasa da NATO’nun, Aden Körfezi’nde gerçekleştirdiği korsanlıkla mücadele operasyonları deniz yollarının genel güvenliğine katkıda bulunmuştur. Bu da denizlerin göçmen taşıyanlar da dahil olmak üzere tüm gemiler için daha güvenli olmasını sağlayarak dolaylı yoldan göçmenlere fayda sağlamaktadır. NATO, Tunus gibi Akdeniz ülkelerine kapasite geliştirme desteği sağlayarak sınır güvenliklerini güçlendirmelerine ve düzensiz göçü daha etkin şekilde yönetmelerinde yardımcı olmuştur. Bu destek sadece güvenliği arttırmakla kalmamakta, aynı zamanda göçmenlerin uluslararası hukuk çerçevesinde uygun şekilde korunmalarını da sağlamaktadır.
Sonuç olarak, NATO’nun göç sorunlarının ele alınmasındaki rolü çok yönlüdür ve ulusal güvenlik kaygılarının ötesine uzanmaktadır. Ulusal güvenlik kritik bir unsur olmakla birlikte, NATO’nun faaliyetleri aynı zamanda savunmasız göçmenlerin korunması, can kayıplarının önlenmesi ve göçten etkilenen bölgelerin güvenliklerinin sağlanmasına da odaklanmaktadır. Örgütün deniz güvenliği operasyonları, insani yardım veya kapasite geliştirme çabaları yoluyla yaptığı katkılar, insan hakları ve uluslararası hukuk ilkelerini korurken, göçün karmaşık zorluklarını ele alma konusundaki kararlılığını göstermektedir. Göç küresel bir mesele olarak öne çıkmaya devam ederken, NATO’nun katılımı savunmasız göçmenler de dâhil olmak üzere herkesin güvenlik ve refahına yönelik bütüncül bir yaklaşımı yansıtmaktadır.
Ek Okumalar:
Garelli, G., ve M. Tazzioli, “The biopolitical warfare on migrants: EU Naval Force and NATO operations of migration government in the Mediterranean”,Critical Military Studies, Cilt 4, No. 2, 2018, ss. 181-200.
NATO, 2022 Strategic Concept, https://www.nato.int/strategic-concept/.
Tartışma Soruları:
- Göçmenlik ve güvenlik arasında nasıl bir bağlantı vardır?
- Düzenli ve düzensiz göç, göçmen alan ülkelerin ve göçmenlerin güvenliklerini nasıl etkilemektedir?
- NATO’nun göçmen güvenliği sağlama amacıyla izlediği politikalar nelerdir?
Kaynakça
NATO, “Operation Sefa Guardian”, 2023, https://www.nato.int/cps/en/natohq/topics_136233.htm
Withnall, Adam, “Nato orders fleet to deploy in Aegean Sea ‘to help end Europe’s refugee crisis’”, 2016, https://www.independent.co.uk/news/world/europe/nato-orders-fleet-to-deploy-in-aegean-sea-to-help-end-europe-s-refugee-crisis-a6867076.html
NATO, “Assistance for the refugee and migrant crisis in the Aegean Sea”, 2023, https://www.nato.int/cps/en/natohq/topics_128746.htm
NATO, “Counter-piracy operations (2008-2016)”, 2022, https://www.nato.int/cps/en/natolive/topics_48815.htm